بانک داری و محیط زیست یا بانکداری سبز

در مرداد امسال، مطلبی برای نشریه داخلی بانک قرض الحسنه رسالت با موضوع «بانک ها و محیط زیست» نوشتم. در این یادداشت، به این پرداختم که بانک ها چطور و از چه راه هایی می توانند به محیط زیست توجه کنند. رابطه بانک ها و محیط زیست در دنیای کنونی، ابعاد گسترده ای یافته است که می تواند مورد توجه بانک های داخل کشور ما نیز قرار بگیرد. در حقیقت، مفهوم بانکداری سبز، امروز چتر بسیار بزرگی را در بر می گیرد که بسیار فراتر از اقدامات ساده ای مانند کاهش مصرف کاغذ در بانکهاست.

برای مطالعه این مطلب، می توانید بر روی «ادامه مطلب» کلیک نمایید.

بازاریابی و جامعه

خردادماه امسال، فرصتی دست داد تا با نظر مثبت جناب آقای دکتر نجمی، دو عدد از جلسات درس «مباحث منتخب در بازاریابی» پردیس دانشگاه صنعتی شریف را حضور پیدا کنم و به ارائه ای پیرامون پیوند بازاریابی و مسائل اجتماعی بپردازم.

علم بازاریابی ، در سالیان اخیر، توجه جدی به مباحث حوزه جامعه نموده است. البته وقتی صحبت از «توجه» می کنم، منظورم در میان مجامع آکادمیک و انجمن های علمی است. برای مثال، انجمن آمریکایی بازاریابی(AMA) در سال 1985، با تغییر تعریف رسمی «بازاریابی»، عبارت «ذی نفعان» را در کنار «سازمان» به عنوان بهره برداران منافع آن، قرار داد. اما این کافی نبود و در سال 2007، این تعریف را به گونه ای دگرگون کرد که «جامعه» در کانون توجه فعالیت های بازاریابی قرار گرفت:

«بازاریابی، فعالیت ها، و مجموعه ای از نهادها و فرآیندهایی است که هدفشان خلق، بازگو کردن، رساندن، و مبادله پیشنهاداتی است که برای مشتریان، موکلان، شرکا، و جامعه در سطح کلان، ایجاد ارزش نماید».

این تاکیدات، این انتظار را از متخصصان بازاریابی بالا برده است که به مسئولیت های اجتماعی در خلال فعالیت های خود توجه کنند. اما موضوع ارتباط بازاریابی و جامعه از این حد هم فراتر  رفته است. به شکلی که حالا صحبت از چگونگی نقش آفرینی بازاریابی برای بهتر کردن شرایط اجتماعی است. از این رهگذر، مفاهیمی مانند بازاریابی اجتماعی(social marketing)، بازاریابی پایدار(sustainable marketing)، بازاریابی سبز، بازاریابی خیرخواهانه، بازاریابی علت-محور(cause-related marketing)، و بازاریابی سطح کلان(macro marketing) ظهور پیدا کرده است.

حوزه بازاریابی به ویژه در کشور ما، از حوزه هایی است که آزمون بزرگی برای ایفای مسئولیت های اجتماعی بنگاه های اقتصادی است. به همین خاطر هم بود که من در جایزه مسئولیت اجتماعی شهرداری تهران، اصرار کردم که یکی از محورهای تقدیر از بنگاه ای اقتصادی، بازاریابی مسئولانه باشد.

دارم فکر می کنم که اگر می شد در کنار کلاسهای پر رونق ترفندهای بازاریابی و افزایش فروش و امثالهم، دوره های آموزشی مرتبطی با این دغدغه ها و نقشهای جدید بازاریابی برای نقش آفرینی اجتماعی برای متخصصان و مسئولین واحدهای بازاریابی بنگاه های اقتصادی برگزار می شد. 

سخنرانی در جلسه نمایش مستند مادرکشی

امروز به همراه یکی از همکاران عزیزمان در پژوهشکده سیاست گذاری، مهمان جمعیت دانشجویی امام علی(ع) بودیم تا به بحث و تبادل نظر راجع به مستند معروف «مادرکشی» بپردازیم. مستند «مادرکُشی» روایتی است متفاوت و نقادانه از حکمرانی آب در ایران در سه دهه اخیر و نشان می دهد که ما چگونه با سیاست های غلط و اشتباهات مهندسی و نگاه تک بعدی به توسعه، منجر به ایجاد فجایع و بحران های جدی در حوزه آب شده ایم. مستند، در نوع خود از این جهت قابل توجه است که رویکردی بی پرده و صریح دارد و مخاطب را به شوک فرو می برد. این شاید جزو معدود مستندهایی است که به مسائل توسعه پایدار در کشور پرداخته و یکی از اجزای مهم این پازل، یعنی مسئله «آب» را پیش روی مخاطب می آورد. مستند مادرکشی ساخته کمیل سوهانی است و در دانشگاه ها و نقاط مختلف کشور در سال اخیر پخش شده و توانسته به بهانه اکرانش گفتگوی خوبی درباره دغدغه خود در بین نخبگان و مخاطبان ایجاد نماید. اگر این مستند را ندیده اید، توصیه می کنم حتما در اولین فرصت این کار را بکنید.

مدل جایزه مسئولیت اجتماعی همایش شهرداری

یکی از اتفاقات خوبی که در همایش مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی شهرداری تهران رخ داد، این بود که موفق شدیم مدل طراحی جایزه آن را شاید برای اولین بار در کشور بر اساس تجربه تعریف کنیم. یعنی این نخستین جایزه ای بود که در حوزه مسئولیت اجتماعی در کشور داده می شد و جایزه نه به عملکرد کلی یک سازمان، بلکه به یک تجربه خاص از آن سازمان داده می شد.

علت این خوشحالی هم این است که واقعیت این است که اعطای جایزه به یک سازمان به خاطر مسئولیت اجتماعی، خود، دارای مسئولیت سنگینی است که می تواند بعدا مورد سوء استفاده تبلیغاتی نیز قرار بگیرد و اگر بعدا آن سازمان، در عملکرد اجتماعی خود دچار نقصانی شود، اعتبار جایزه دهندگان نیز زیر سوال می رود.

با مدل جدید، برای مثال فلان شرکت به خاطر تجربه اش در ایجاد تصفیه خانه فاضلاب، مورد تقدیر قرار می گیرد و این موضوع در لوح تقدیر آن نیز درج می شود. متاسفانه در سالهای اخیر، سودجویی هایی با نشان های مسئولیت اجتماعی صورت گرفته که امیدوارم این رویه جدید در همایش شهرداری بتواند راه دیگری را در این مسیر باز کند.

در این مسیر، خوشحال تر هم هستم که افتخار طراحی مدل جایزه را نیز بر عهده داشتم. 

از جهت اطلاع، سرفصلهای مختلفی که برای نخستین دوره این همایش به عنوان محورهای جایزه تعریف شده بود، عبارتند از:

o         محور آسیب های اجتماعی شهر

§         تجربه برتر در ارزیابی اثرات اجتماعی در اجرای پروژه ها

§         تجربه قابل تقدیر در کمک به حل مسائل حاد شهری تهران

o         محور محیط زیست شهری

§         تجربه قابل تقدیر در توجه به محیط زیست

o         محور اقتصاد شهری

§         تجربه قابل تقدیر در ایجاد اشتغال برای طبقات نیازمند، کارآفرینی اجتماعی و کسب و کار اجتماعی

§         تجربه قابل تقدیر در حوزه مسئولیت اجتماعی بنگاه های کوچک

o         محور سازمانهای مردم نهاد

§         تجربه قابل تقدیر در مشارکت بخش غیردولتی و سمن ها

o         محور سازمانی

§         تجربه قابل تقدیر در حوزه گزارش‌دهی مسئولیت اجتماعی

§         تجربه قابل تقدیر در تبلیغات مسئولانه و اجتماعی

کارگاه گزارش مسئولیت اجتماعی در همایش شهرداری

امروز(دهم خرداد) در محل برج میلاد و در چارچوب نخستین همایش مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی، کارگاهی داشتم با موضوع : «گزارش دهی مسئولیت اجتماعی/پایداری-الزامی برای مشارکت بنگاه های اقتصادی در توسعه پایدار». در این کارگاه علاوه بر اینکه سعی کردم مخاطبان را با کلیات موضوع گزارش دهی مسئولیت اجتماعی و اهمیت و جایگاه آن در مشارکت بنگاه ها در توسعه پایدار آشنا کنم، مثالهایی نیز در رابطه با گزارش های ویژه شهرها در حوزه مسئولیت اجتماعی برایشان بزنم.

 

 

شهرداری ها در بسیاری نقاط دنیا، اکنون موضوع توسعه پایدار را به طور جدی در دستور کار خود قرار داده اند. در یکی از پیش روانه ترین حرکات، 20 شهر از 5 قاره از جمله شهرهایی مانند بوینس آیرس، لندن، دوبی ، ژوهانسبورگ و شانگهای، شورای جهانی اطلاعات شهری(wccd) را تاسیس کرده اند که هدف اش ایجاد استانداردی جهت گزارش دهی پایداری برای شهرهاست و در آن شاخص های مرتبط با ایمنی و سلامت عمومی، آموزش، کیفیت هوا، مدیریت پسماند، ارتباطات، زیرساخت های شهری و فعالیت های اقتصادی شهرها مورد بررسی قرار می گیرد.

 

 

 

 

البته شهرداری ها در نقاط مختلف دنیا، به راه های دیگری نیز غیر از انتشار گزارش CSR جهت ارتقای عملکرد مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی شهر خود فکر می کنند. آنها با تعیین اهداف مشترک جهت دستیابی به پایداری اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی، علائق کسب و کارها را با اهداف شهرداری در یک راستا قرار می دهند. بدین سبب از منظر دستگاه سیاست گذار، شهرداری ها، توانی غیرقابل انکار در جهت هدایت فعالیت های بنگاه های اقتصادی در جهت اهداف مطلوب شهر دارند. آنها همچنین به واسطه درگیر بودن با تعداد زیادی از پیمانکاران کوچک و بزرگ در فعالیت های روزمره شهرداری، می توانند بخش بزرگی از اقتصاد شهر را به سمت مسیرهای مسئولانه تر و سودمندتر برای جامعه هدایت کنند.

 

همایش مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی

هفته آینده 9 و 10 خرداد و در محل برج میلاد، نخستین همایش مسئولیت اجتماعی بنگاه های اقتصادی برگزار می شود. سازمان خدمات اجتماعی شهرداری تهران، برگزار کننده این همایش است و سازمان مدیریت صنعتی به عنوان حامی علمی در طراحی مدل برگزاری همایش و کارگاه ها به ایشان کمک کرد. من هم به عنوان عضو کمیته علمی همایش، سعی کردم دغدغه هایی که به واسطه تجارب قبلی  همایش های CSR در ایران دیده بودم را منتقل کنم. البته ما در سازمان مدیریت صنعتی اصرار داشتیم که همایش دیرتر از زمان فعلی برگزار شود که بتوان برای آن هماهنگی بیشتر و بهتری انجام داد. با این حال، همایش در موعد مقرر برگزار می شود و امیدواریم که دوره های بعدی آن، با استفاده از درس آموخته های این دوره و نیز با داشتن زمان بیشتر برای برنامه ریزی، پرثمرتر باشد. 

hami.tehran.ir/csr/

من در روز دوم این همایش، یک کارگاه آموزشی با موضوع «گزارش دهی مسئولیت اجتماعی» دارم. نکته قابل توجه مدل برگزاری این جشنواره، مدل جایزه آن است که خوشبختانه پیشنهادم مورد تائید مسئولین برگزاری برنامه قرار گرفت و به جای اهدای «جایزه برترین» یا «رتبه ای»، به معرفی تجارب «قابل تقدیر» تبدیل شد. این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که رتبه بندی عملکرد شرکت ها و امتیاز دهی در حوزه مسئولیت اجتماعی علاوه بر اینکه کار بسیار دشوار و تقریبا نشدنی است، سبب ایجاد مسئولیت برای برگزار کنندگان نیز خواهد شد. با این اوصاف، بخشهایی که برای جایزه پیشنهاد شد و مورد تصویب قرار گرفت عبارتند از:

محور: مسائل اجتماعی شهر

1.تجربه قابل تقدیر در توجه به پیامدهای اجتماعی در اجرای پروژه ها

2.تجربه قابل تقدیر در کمک به حل مسائل اجتماعی شهر تهران

محور: محیط زیست شهری

1. تجربه قابل تقدیر در توجه به محیط زیست

محور: اقتصاد شهری 

1.تجربه قابل تقدیر در ایجاد کسب و کارهای خانگی

2.تجربه قابل تقدیر در حوزه کارآفرینی اجتماعی و کسب و کار اجتماعی

محور: سازمان های مردم نهاد

1.تجربه قابل تقدیر در مشارکت بخش خصوصی با سازمان های مردم نهاد (سمن ها)

محور سازمانی

١. تجربه قابل تقدیر در حوزه گزارش دهی مسئولیت اجتماعی

٢. تجربه قابل تقدیر در تبلیغات مسئولانه و اجتماعی

مسیری جدید در جشنواره شیخ بهایی-ارزیابی طرح های اقتصادی با شاخص های توسعه پایدار

بهار امسال، دوازدهمین جشنواره ملی فن آفرینی شیخ بهایی در اصفهان برگزار شد. جشنواره شیخ بهایی حالا جای خود را در رویدادهای حوزه کارآفرینی و نوآوری کشور کاملا باز کرده است و سال به سال اعتبار بیشتری برای خود دست و پا می کند.

امسال، برای اولین بار مسیر جدیدی در جشنواره باز شد و آن اینکه در یک بخش جنبی جشنواره، طرح های دریافتی از منظر شاخص های توسعه پایدار نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند. در واقع پیش از این، در این جشنواره به مانند روال جشنواره های مشابه، طرح ها فقط از منظر اقتصادی و فنی مورد ارزیابی و داوری قرار می گرفتند. اما امسال، پیامدهای محیط زیستی و اجتماعی این طرح ها نیز مورد قضاوت داوران قرار گرفت.

من این افتخار را داشتم که طراحی مدل ارزیابی توسعه پایدار این جشنواره را بر عهده داشته باشم و در واقع چک لیست مورد استفاده توسط هیئت داوران را طراحی نمایم. البته قرار بود خودم هم در روز داوری حضور داشته باشم که به علت یک گرفتاری شخصی، از حضور در جشنواره باز ماندم. چک لیست طراحی شده، به نظرم خوب و کارآمد از کار در آمد و هم نمره مثبت داشت و هم نمره منفی و علاوه بر ابعاد محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی، بعد جدیدی را نیز به محورهای پایداری تحت عنوان «مسائل بنیادین و راهبردی» اضافه کرده بود. 

از جهت اینکه بازگو کردن این ابعاد در این وبلاگ ممکن است بر داوری طرح ها در سال آینده اثرگذار باشد، فعلا از بیان جزیئات این مدل ارزیابی در وبلاگ خودداری می کنم. اما فکر می کنم این راه جدید در جشنواره شیخ بهایی، می تواند الگویی برای جشنواره های مشابه در کشور باشد. حتی اگر طرح های ارسالی توجه کمی به ابعاد گفته شده داشته باشند، اما وارد کردن این ابعاد در داوری، می تواند جنبه آموزشی و ترویجی بسیار خوبی برای توجه به شاخص های توسعه پایدار و مسئولیت اجتماعی در طراحی مدل های کسب و کار و پرورش ایده برای شرکت کنندگان داشته باشد. امیدوارم که این رویه، در سالهای آتی جشنواره با قوت بیشتری ادامه پیدا کند و در رویدادهای مشابه کشوری نیز شاهد استفاده از آن باشیم.

دوست عزیزم، دکتر شوان صدر قاضی، که ضمن سخنرانی راجع به نوآوری اجتماعی، در هیئت داوری نیز حضور داشت.

یک بیلبورد ترسناک

سفر استانی دیگری از رئیس جمهور در راه است. این بار به کرمان. و این بار هم پر از نگرانی برای دل مشغولان توسعه پایدار این سرزمین. اساسا سفرهای استانی ریاست جمهوری(فرقی نمی کند؛ هر کس که باشد-احمدی نژاد، خاتمی یا روحانی) «ماهیتا» برای پایداری این سر زمین، نگران کننده است. سفرهای استانی همراه است با تصمیمات پر سر و صدا، تصمیماتی که اگر خلق الساعه و عجولانه هم نباشند، اغلب وزنه اقتصادی و عدد و رقمی و نمایشی شان آنقدر زیاد است که امیدی باقی نمی گذارد که ملاحظات زیست محیطی یا اجتماعی مناسبی برای آن صورت گرفته باشد. تصمیماتی غالبا اقتصادی که جبنه های توسعه پایداری اش فدای شوی رسانه ای و سوت و جیغ های مردم درون ورزشگاه های استقبال کننده از رئیس جمهور می شود.

این بار، مار توسعه سازه ای، تغییر شکل داده و از سد سازی و عبارت هایی چون «بلندترین سد ایران» به وادی «انتقال آب» رفته و حالا رقابت است که کدام یک «طولانی ترین خط انتقال آب» را داشته باشند. بنری که به تصویر زیر در شهر کرمان نصب شده، آنقدر غم انگیز است که جز حیرانی چیزی باقی نمی گذارد. هیچ کدام از طراحان این بنر نپرسیدند از خود که «طولانی ترین» خط انتقال آب، نشانه ای خطرناک نیست؟ از یک راه «خیلی» غلط؟

خدا این سرزمین را از جهل مستدام نجات دهد؛ از مار توسعه سازه ای که رفته رفته به افعی ای لجام گسیخته تبدیل می شود و همه سرمایه های طبیعی و انسانی این کشور را با خود خواهد بلعید. دور نیست آینده ای که این خطوط انتقال آب، یکی یکی بسته یا منهدم شوند. اما نمی شود زودتر از آن موقع چاره اندیشید و جلوی اتلاف هزاران میلیارد تومان سرمایه و پیامدهای فاجعه بار زیست محیطی و اجتماعی مرتبط را گرفت؟

پی نوشت: در دو سال گذشته برای پروژه های مشاوره ای در حوزه معدن، سفرهای زیادی به کرمان داشتم. در مناطق مختلف آن، دسته دسته کارخانه های فولاد در حال احداث بود و نمی دانم چرا مقامات محلی نگران مسئله آب این کارخانه ها نبودند. کارخانه هایی که سَلَف هایشان، همین حالا هم مناطقی نظیر سیرجان و بردسیر را با بحران مواجه کرده اند.

سدهای بی صاحب

همکاران ما در پژوهشکده سیاستگذاری دانشگاه شریف، از زمستان گذشته، وارد همکاری با ستاد احیای دریاچه ارومیه شده اند. به طور کلی، همکاری پژوهشکده با ستاد، در زمینه ورود نگاه اجتماعی به مدل احیای دریاچه ارومیه است. در واقع، ستاد احیای دریاچه ارومیه علی رغم گذشت چند سال از فعالیت آن، ماهیتی تقریبا فقط سازه ای و عمرانی دارد و به دنبال اجرای پروژه های عمرانی آبی برای کمک به احیای دریاچه است. رویکردی که به باور کارشناسان توسعه پایدار، هرگز ره به جایی نخواهد برد و جز اتلاف منابع کشور و حتی بدتر کردن اوضاع دریاچه و اکوسیستم های پیرامونی آن، پیامدی نخواهد داشت. خوشبختانه، بخشی از بدنه ستاد در این تجربه به این نتیجه رسیده اند که راه حل اساسی مسئله از راه اجتماعی گذر می کند و از این رو بود که پژوهشکده با امید پررنگ کردن جنبه اجتماعی در راه حل یابی برای مسئله دریاچه ارومیه، همکاری خود را با ستاد آغاز نمود.

من شخصا علاقه زیادی به درگیر شدن در اقدامات ستاد احیا داشتم؛ سال 90 بود که خیلی پیشتر از اینکه ستاد احیایی با ماهیت چند ذی نفعی تشکیل و فعال شود، ایده ایجاد چنین تشکیلاتی با حضور همه ذی نفعان دریاچه به ذهنم رسید و و نامه ای را تنظیم کردم و با همکاری یکی از دوستانم، امضای چهره های شاخص علمی محیط زیست و آب کشور و نیز تشکل های شناخته شده محیط زیستی را پای آن جمع کردیم و برای نهادهای مرتبط ارسال کردیم. اقدامی که بعدا منجر به تشکیل جلساتی برای اولین بار در بالاترین سطح سیاست گذاری مسئله دریاچه ارومیه و با حضور نمایندگانی از جامعه محیط زیست کشور شد و شاید بعدا ردپای این تجربه منجر به شکل گیری رویکرد چند ذی نفعی در ستاد احیا شد. البته ستاد احیای کنونی، متاسفانه همچنان وزن بالاتری از عمرانی ها و فنی ها در آن حضور دارند و جای محیط زیستی ها و جامعه شناسان در آن هنوز کوچک است.

خلاصه کلام اینکه من علی رغم این نگرش و علاقه قلبی، نتوانستم به علت مشغله زمانی در همکاری اخیر ستاد و پژوهشکده همراه شوم. اما در ابتدای همکاری پژوهشکده با ستاد در تعدادی از جلسات و هم اندیشی ها حضور داشتم. 

در یکی از همین جلسات بالادستی که شان تصمیم گیری هم داشت، در مورد تعیین تکلیف سدهای منطقه صحبت می شد و تصاویر و اطلاعاتی راجع به آنها ارائه می شد و نقطه نظرات بیان می شد. نکته ای که برایم خیلی جالب و دردناک بود پی بردن به این حقیقت بود که در این حوضه آبریز و در طول شاید دو دهه، انگاری هر کس که توانسته لابی کند رفته است و مجوز و ابلاغ ساخت یک سد را برای خود گرفته است. سدهایی که انگاری به ارتباط شان با پایین دست و بالادست و رابطه هیدرولیکی شان با بقیه حوضه توجهی نشده است. باور کردنی نبود که کلی سد 100 و 200 میلیارد تومانی (سدهای کوچک) در منطقه ساخته شده که معلوم نیست چرا و کسی هم نمی دانست توجیه شان چیست ؛ سد هایی که مثلا در فاصله کمتری از آنها سد دیگری ساخته شده که کاملا توجیه این یکی را از بین می برد. سدهایی که خیلی هایشان باید از مدار خارج شوند و یا دستور توقف ساخت با وجود چند صد میلیارد تومان هزینه بایستی صادر شود.

در تمام مدت این جلسه تاسف می خوردم به این سرمایه های اقتصادی مملکت که هدر رفته و از سویی یک طبیعت و اکوسیستم دست خورده و به هم ریخته را به یادگار گذاشته است. تراژدی ای که وقتی بیشتر نگرانش می شویم که می فهمیم این دستکاری ها در طبیعت موجب دگرگونی وضعیت زندگی، مهاجرت، کشاورزی و معیشت مردمان پیرامونی شان شده اند. مردمانی که امروز با شنیدن خبر توقف سدها یا از مدار خارج شدن شان، تنها بر سرگردانی شان افزوده می شود.

راستی، جای وجدان و مسئولیت اجتماعی در تعریف و اجرای چنین پروژه ها یا بهتر بگویم، «سدهای بی صاحب» چیست؟

کاش می شد با همدیگر پیمان می بستیم که هیچ وقت و هیچ وقت در زندگی، برای درآمد و منقعت شخصی، از سرمایه مردم و کشور هزینه نکنیم.

کاش...

پی نوشت: برای مطالعه متن نامه ای که سال 90 ارسال شد و مشاهده اسامی امضاکنندگان، می توانید به آدرس زیر مراجعه نمایید

http://sharifgs.blogfa.com/post-29.aspx

سخنرانی با موضوع پیامدهای اجتماعی تخریب محیط زیست

یازدهم بهمن به دعوت جمعیت دانشجویی امام علی (ع)، و به همراه دوست عزیزمان آقای دکتر درودیان در نشستی حضور پیدا کردم که عنوانش "تخریب محیط زیست، بسترساز آسیب های اجتماعی" بود. عنوان صحبت های من در این نشست، "پیامدهای فرهنگی اجتماعی تخریب محیط زیست بر جوامع بومی و مولد" بود.

ارائه را متمرکز بر عکس و فیلم گذاشتم و سعی کردم پیوستگی فرهنگ، سبک زندگی، زیست سالم از نظر روانی، طبیعت و اقتصاد محلی را با یکدیگر تببین کنم. بحث اصلی این بود که جوامع بومی و مولد ما در طول هزاران سال یادگرفته اند که با طبیعت به یک تعادل و هارمونی و پیوند عمیق برسند و تخریب این محیط زیست به ویژه به دست عوامل انسان ساخت نظیر سدها و پروژه های عمرانی، به کل آن تعادل و هارمونی را به هم می زند. مرد روستایی اورامان خوب می داند که از دل این کوه های سنگی و خشن چطور یک معیشت پایدار ایجاد کند، اما اگر او مجبور شد به واسطه آبگیری یک سد، خانه و کاشانه اش را به شهر منتقل کند، در حاشیه شهرها چیزی بلد نیست و مجبور است در یک زندگی به مراتب نازل تر از نظر کیفیت و شان اجتماعی، به مشاغل کاذب یا کارگری تن دهد.

در واقع بسیاری از آسیبهای اجتماعی شهرهای بزرگ که به ویژه در شهرک های حاشیه ای آن نمود و بروز پیدا می کند، پیامد این تغییر فرم زندگی و پاشیده شدن شیرازه بنایی است که جایگزینی برایش وجود ندارد.

در صحبت ها بر این تاکید کردم که وظیفه بزرگ ما و دغدغه مندان اجتماعی و محیط زیستی، حفاظت و تقویت کردن جوامع کوچک و روستاهای کوچک است. اینها بهترین نمونه های اقتصاد مقاومتی(RESILIENT ECONOMY) هستند و اگر از بین بروند، ساختن دوباره شان کار بسیار دشواری است. گفتم که ما در پژوهشکده سیاست گذاری دانشگاه شریف در حال مطالعه مدلهای توسعه محلی هستیم و می دانیم که ساختن چنین مدل های پایدار و مناسب از جوامع کوچک توانمند چقدر سخت است و این همه پروژه و مطالعه و بودجه دولتی و بین المللی چه میزان کم اثر بوده اند. پس لازم است قدر داشته ها را بدانیم و این جوامع توانمند را تبدیل به جوامع آسیب پذیر نکنیم.